‘Zijn mijn beleggingen wel veilig?’
Als een beleggingsonderneming of bank overgenomen wordt, failliet gaat of op een andere manier roerige tijden beleeft, leidt dat geregeld tot onzekerheid bij hun klanten. De AFM krijgt dan vaak vragen van consumenten en beleggers, die willen weten of dit gevolgen voor hen heeft. Voorop staat: is mijn geld veilig?
Zomaar een kleine selectie van de vragen die we de afgelopen maanden kregen. Is mijn belegde vermogen beschermd? Is mijn geld gegarandeerd? Als de vergunning van mijn broker wordt ingetrokken, wat gebeurt er dan met mijn aandelen? Als de partij waarbij ik beleg failliet gaat, blijven de aandelen dan wel mijn eigendom? Moet de onderneming vermogensscheiding toepassen?
Klanten beschermd
De laatste vraag slaat de spijker op zijn kop: vermogensscheiding. Om haar klanten te beschermen, moet een onderneming geld en beleggingen van die klanten scheiden van het vermogen van de onderneming. Daardoor zijn klanten beschermd bij een faillissement van die onderneming.
Juridische afscheiding
Hoe werkt dat dan? ‘Vermogensscheiding is een technisch verhaal,’ legt toezichthouder Jasper Groot uit. ‘Het is feitelijk een juridische afscheiding van jouw vermogen met het vermogen van de onderneming. Dat klinkt heel simpel, maar daar komt heel wat bij kijken. De onderneming moet hier bijvoorbeeld een goede administratie voor voeren. Kleine beleggingsondernemingen doen dit vaak niet zelf, maar zorgen voor een rekening bij een depotbank voor hun klanten. Sommige beleggingsondernemingen richten een stichting op, die alleen het vermogen van klanten mag bewaren en niets anders.’
Niet alles op één hoop
De rekening of (waarde van een) belegging bij een depotbank staat altijd op naam van de klant. Dat moet uit de administratie blijken. ‘Het gaat dus niet op één hoop,’ zegt Jasper. ‘Ondernemingen hebben een wettelijke verplichting. Zij moeten op elk moment, aan iedereen, kunnen laten zien wat van wie is.’
Deugen de maatregelen?
Hoe wordt dat gecontroleerd? Beleggingsondernemingen die geld en beleggingen van klanten onder zich houden, moeten elk jaar een assurance-rapport naar de AFM sturen. Dat rapport moet gemaakt worden door een externe accountant. De accountant onderzoekt dan of de onderneming goede maatregelen heeft genomen voor vermogensscheiding. De AFM controleert dat rapport.
Op onderzoek
‘Als dat niet deugt, of we krijgen signalen dat er beleggingen verdwenen zijn, dan gaan wij op onderzoek,’ stelt Jasper. ‘Dan kijken we bijvoorbeeld of het platform waarop mensen handelen wel werkt. Zijn je beleggingen daarop tijdelijk niet zichtbaar of zijn ze er echt niet?’
Lees je in, stel vragen
Bij de opvolging van een signaal of een vraag gaat de AFM na wat er aan de hand kan zijn. Meestal blijkt dat de onderneming aan de regels voldoet, maar dat mensen het gewoon niet vertrouwen, vaak omdat het erg complex is. ‘Wij bellen ze dan op om uit te leggen hoe vermogensscheiding werkt,’ zegt Jasper. ‘Het is niet zoals vroeger, dat je aandelen fysiek in een kluis liggen. Alles is digitaal en op beleggersfora wordt soms van alles gezegd en geschreven. Sommige mensen vinden dat erg spannend. Ons advies: lees je in, stel vragen en laat je goed inlichten.’
Meldingen over gebrekkige dienstverlening
Een overname kan soms ook leiden tot ongemakken voor klanten van een onderneming. Zo krijgen we geregeld signalen over gebrekkige dienstverlening. Dat betreft vaak slechte bereikbaarheid van een onderneming of lang moeten wachten op antwoorden op vragen. Daarnaast ervaren mensen soms problemen met de online diensten van hun aanbieder of vinden ze dat ze onduidelijke informatie krijgen.
Als de AFM zulke signalen krijgt, bekijken we of dat aanleiding geeft om met een betreffende onderneming in gesprek te gaan. We leggen de ontvangen signalen dan voor en vragen hen te reflecteren op hun eigen dienstverlening. Als de klachten de indruk geven dat een onderneming de bedrijfsvoering niet op orde heeft, vragen we opheldering. Bijvoorbeeld als klachten niet binnen een redelijke termijn worden opgelost of als een onderneming niet bereikbaar is. Hoe we dit oplossen, ligt aan de overtreding en de mate waarin de bedrijfsvoering niet op orde is. Mogelijk vindt er alleen een gesprek met bestuurders plaats. Maar het kan uiteindelijk ook leiden tot een maatregel.
Op afm.nl vindt u meer informatie en tips:
Is beleggen iets voor jou?
Beleggen kan meer opleveren dan sparen. Maar de risico’s zijn ook groter. Bepaal daarom vóórdat je belegt met welk doel je dat doet en hoeveel risico je kunt en wilt lopen. En beleg daarna niet risicovoller.
Advies
Wil je een financieel product kopen of afsluiten? Maar heb je weinig kennis van financiële zaken? Een financieel adviseur kan je mogelijk helpen bij het maken van belangrijke keuzes. Bereid je wel zelf goed voor.