Thema Verantwoorde groei

Het aantal houders van een vergunning voor financiële dienstverlening loopt langzaam terug, zoals blijkt uit de marktcijfers. Dit beeld is al een aantal jaar gelijk. De oorzaken hiervan kunnen verschillen: een toenemend aantal vergunninghouders dat met pensioen gaat, vergunninghouders die samen verder gaan onder één vergunning (consolidatie) of vergunninghouders die hun portefeuille verkopen en andere werkzaamheden gaan verrichten.

Bij het overdragen van een portefeuille of de verkoop van een onderneming voor financiële dienstverlening, zijn er verschillende elementen die aandacht vereisen. Denk hierbij aan onderzoek naar wat er gekocht of overgenomen wordt, of de wijze waarop activiteiten geïntegreerd worden en oog voor het belang van de klanten.

Wij zien bij overnames dat vergunninghouders die hun portefeuille willen overdragen niet goed op de hoogte zijn van de verwachtingen van de kopende partij. Denk bij het overnemen van portefeuilles aan de administratie en bewaartermijn van de adviesdossiers. De kopende partij heeft een onderzoeksplicht naar hetgeen er overgenomen wordt. Dat betekent dat bij overnames van een portefeuille om achtergrondinformatie door een kopende partij gevraagd kan worden, bijvoorbeeld hoeveel klachten en incidenten er in een periode zijn geweest. Ook kan om ingevulde Marktmonitors Adviseurs en Bemiddelaars worden gevraagd.

FD’ers hebben te maken met verschillende ontwikkelingen zoals toenemende consolidatie, de intrede van private equity, de verschuiving naar digitaal klantcontact en nieuwe wet- en regelgeving. Dit biedt kansen en risico’s. De impact die deze marktontwikkelingen op het klantbelang hebben is onder andere afhankelijk van de manier waarop financiële ondernemingen de klant als stakeholder meenemen in besluitvorming. Voor elke onderneming – zowel klein als groot - is het belangrijk om een visie te hebben over haar organisatorische inrichting en aansturing zodat zij handelt in het belang van de klant. Bijhouden van (steeds meer) wet- en regelgeving is niet altijd gemakkelijk.

Op het moment dat het voor de onderneming voor de hand ligt om uit te breiden, is het van belang dat er een plan ligt hoe de onderneming, ook als deze groter is geworden, nog steeds aan alle wet- en regelgeving gaat voldoen. Vergunninghouders die kantoren overnemen en daardoor voor meerdere vestigingen verantwoordelijk worden, moeten hun activiteiten op het gebied van compliance aanpassen. Dit geldt ook voor ondernemingen die zonder overnames snel groeien. Wij hebben in de praktijk gezien dat doorgaan op dezelfde voet als toen de onderneming nog kleiner en vaak overzichtelijker was, niet goed gaat.

Het hoofd boven water houden als kleine(re) partij en mee moeten gaan in zaken als automatisering, digitalisering, IT-structuur en de beveiliging daarvan, kost geld. In gesprekken horen wij dat het voldoen aan- en bijhouden van alle (vergunning)eisen als (te) veel wordt ervaren.

Elke onderneming dient dan ook een visie te hebben over haar organisatorische inrichting en aansturing zodat zij handelt in het belang van de klant. Door overname van portefeuilles of kantoren verandert de dienstverlening naar de klant. Dit geldt overigens niet alleen voor kleine(re) ondernemingen, ook grote ondernemingen die meerdere kantoren overnemen, moeten aandacht hebben voor een veranderende bedrijfsvoering als gevolg van een groeiende organisatie.

Het ‘huis op orde hebben en houden’ houdt ook in dat huiswerk gedaan moet worden bij overnames. Een goede due dilligence is onontbeerlijk. Wij zien met name bij het aanmelden van aangesloten ondernemingen door collectieve vergunninghouders dat dit niet altijd goed gaat. In situaties van overnames en ondernemingen die zich aansluiten moet duidelijk zijn wat bijvoorbeeld de toezichthistorie is (zijn er mogelijk overtredingen geweest in het verleden?). Overnemende partijen moeten die uitvragen en - indien noodzakelijk - zich hierover juridisch laten adviseren.

Wij willen aandacht vragen voor twee aspecten die belangrijk zijn bij groei van een onderneming, in welke vorm dan ook. Dit zijn de inrichting van het klantbelang en de compliancefunctie.

Wij hebben in 2024 weer FD'ers in het gehele land bezocht. Deze gesprekken voeren wij elk jaar. Dit jaar is met name het groter worden van kantoren, groei door overname van portefeuilles of kantoren onderwerp van gesprek geweest. Wij hoorden van FD'ers dat bij groei door overnames het handelen in het belang van de klant nog wel eens in het gedrang komt.

Een toekomstbestendige FD’er dient altijd het klantbelang centraal te stellen door een visie te hebben op de gewenste doelgroep en hier haar dienstverlening en productenaanbod op af te stemmen. De FD’er zal zich daarnaast moeten verdiepen in de klantbehoefte en hiernaar handelen. Daarnaast moet de FD’er, net als de medewerkers waar hij verantwoordelijk voor is, over voldoende kennis en vaardigheden beschikken.

Bij groei door overnames is het belangrijk om te bepalen of de partij die wordt overgenomen bij de eigen bedrijfsvoering past. Met name de huidige bedrijfsvoering dient op orde te zijn. Medewerkers dienen voorbereid te zijn op groei van de onderneming en de mogelijke wijzigingen in de functie of werkzaamheden. Als dat het geval is dient een check plaats te vinden of de overname en daarmee schaalvergroting past bij het huidige beleid met betrekking tot het klantbelang.

Een van de vragen die de FD’er zich moet stellen is of nieuwe klanten uit de overname passen binnen de huidige doelgroep. Denk hierbij aan de communicatie met klanten: als de klanten van het over te nemen kantoor een voorkeur hebben voor persoonlijk contact en de huidige strategie van de overnemende partij is digitaal communiceren, dan kan hier het klantbelang geschaad worden op het moment dat klanten geen persoonlijk contact kunnen krijgen met hun adviseur. Dit geldt des te meer als klanten hier ook niet over worden geïnformeerd.

Overnames van portefeuilles of kantoren bieden naast het hierboven genoemde risico ook kansen. Het productaanbod kan voor klanten groter worden na een overname.